Als je kind eenmaal op school zit, kan het gebeuren dat hij of zij niet helemaal lekker mee gaat. Ze blijven achterop lopen of juist ontzettend voor en komen niet goed mee met de rest. Dan komen de onderzoeken en dan krijg je wel eens een IQ test. Een uitslag kan dan zijn dat je kind een disharmonisch profiel heeft. Een wat? Dat zal ik even uitleggen.
De IQ test
Een kind die niet lekker mee loopt in de klas krijgt op een gegeven moment onderzoeken. Je wilt namelijk wel weten wat er aan de hand is? Is hij heel dom? Of juist heel slim? Vervelen ze zich, of worden ze niet uitgedaagd? Is de stof te moeilijk of juist heel simpel? Vaak als je dan de molen in gaat word er eerst naar het gedrag gekeken, en dan naar het IQ.
Aan de hand van het IQ kunnen ze weer andere testen doen. Is het heel laag dan is er natuurlijk andere hulp nodig dan als het weer heel hoog is. Voor de duidelijkheid: een laag IQ KAN (hoeft niet) een verstandelijke beperking zijn, of gewoon minder goed leren. Een hoog IQ KAN (hoeft niet) betekenen dat een kind hoogbegaafd is. Daar zijn dus al die testen daarna voor nodig.
Een disharmonisch profiel
Maar wat als een kind beide heeft? Een kind wordt verbaal(hoe goed kunnen ze praten) en performaal (hoe goed kunnen ze dat praatje omzetten in actie) getest. Over het algemeen liggen de uitslagen dicht bij elkaar, en daar nemen ze een gemiddelde van. Dat is je IQ. Bij een disharmonisch profiel ligt het te ver uit elkaar om een gemiddelde te kunnen nemen.
Het komt meestal voor dat een kind verbaal sterker is dan performaal. Dit levert best wat problemen op school op. Voornamelijk omdat deze kinderen gewoon enorm overschat worden in hun kunnen. Ze lijken het allemaal te weten, en vaak bij een mondelinge overhoring weten ze het ook wel. Maar bij een test gaan ze bijvoorbeeld te lang nadenken. Als je een toets hebt met allemaal min sommen, en dan opeens een paar deelsommen er tussen zullen ze die niet goed maken. Of niet binnen de tijd. er wordt dan heel lang nagedacht over waarom het opeens anders is.
En dat is vaak het probleem, ze denken te lang en ingewikkeld na. De logica is moeilijk te begrijpen. Dit levert frustraties op die kunnen uiten in druk gedrag, boosheid en maar niks doen. Dit kun je dus niet met een pilletje wegwerken. Misschien helpt het ze langer te focussen, maar het heeft dus niets te maken met ADHD terwijl het er wel op lijkt. Kinderen worden dan ook regelmatig onterecht meteen naar de ADHD arts gestuurd zonder eerst het IQ te testen.
- Kinderen en jongeren die verbaal sterk zijn, worden overschat. Ze hebben vaak meer tijd nodig bij taken met ruimtelijk inzicht en organiseren.
- Kinderen en jongeren die non-verbaal sterk zijn, worden onderschat. Ze zijn juist sterk in visueel en praktisch handelen.
Ze zijn NIET dom!
Dat het IQ niet lekker loopt waardoor het leren wat moeilijker is, houd niet in dat ze dom zijn. Vaak zijn ze mega slim en bijdehand, alleen komt het er op papier niet zo uit. Later in de grote mensen wereld komen dit soort kinderen er wel. Het duurt misschien alleen wat langer, en ze hebben echt de juiste begeleiding nodig. Hun verwerkingsproces is net wat anders maar dom is het niet. Met een handige leerkracht die ze wat truukjes aan kan leren ipv alleen de droge logica, kunnen ze echt heel ver komen.
Tip! Executieve functies in de klas
Geen overzicht / tips
Wat vaak is bij kinderen met een disharmonisch profiel, is dat ze geen of slecht overzicht hebben. Een paar tips die wij in de loop van de jaren hebben gehad zijn vooral OMDENKEN! :
- RUIM JE KAMER OP! Hoe vaak heb je dat wel niet geroepen? Dit is best een ingewikkeld begrip voor iemand die vrij moeilijk denkt. Want hoe ruim je nou die kamer op? Het scheelt enorm als je het in taken uitzet. Ruim je kleding in de kast/wasmand. Doe je speelgoed in de juiste bakken. Je zult zien dat het echt een stuk makkelijker gaat.
- SCHIET NOU EENS OP! TREK JE JAS AAN! SCHOENEN AAN, EN VERGEET NIET JE TANDEN TE POETSEN. WAAR IS JE SCHOOLTAS? Zo ging onze ochtend ongeveer. Totdat we de tip kregen om echt duidelijk te zijn en het in delen te doen. Dus eerst tanden poetsen, daar achter aan zitten, dan pas de volgende taak. Ook dit werkt, en verbazend genoeg gaat het daarna vrijwel vanzelf.
- Een schema. Hang een schema op met wat de dagplanning of de week planning is. Bereid ze voor. Zelfs een lijstje met wat er de week wordt gegeten geeft enorm veel rust. Plan zoveel mogelijk in, zelfs het tandenpoetsen en spelen, en zet er desnoods in “ruimte voor spontane actie”. Dit geeft wat houvast. ook hier als je dan eens afwijkt is geen groot drama. Dit helpt ze het ook in hun hoofd te regelen, en dat helpt ze zo weer met rust en structuur vinden om beter te kunnen leren op school. Onze ervaring is echt veel minder boosheid en frustratie van beide kanten.
- Erken de sterke kanten van het kind: Kinderen met een disharmonisch profiel hebben vaak een groot talent op bepaalde gebieden, zoals intellectuele kwaliteiten. Het is belangrijk om deze sterke kanten te erkennen en te stimuleren, zodat het kind zich goed voelt over zichzelf en zelfvertrouwen ontwikkelt.
- Zoek professionele hulp: Als ouder kun je het beste professionele hulp zoeken van een specialist, zoals een kinderarts, psycholoog of orthopedagoog. Zij kunnen een diagnose stellen en je adviseren over mogelijke behandelingen en ondersteuning. Zij kunnen ook advies geven over hoe je als ouder het kind het beste kunt begeleiden.
- Stel realistische doelen: Het is belangrijk om realistische doelen te stellen voor het kind, rekening houdend met de minder goed ontwikkelde gebieden. Zo kan het kind succeservaringen opdoen en het zelfvertrouwen vergroten.
- Bied extra ondersteuning: Kinderen met een disharmonisch profiel hebben vaak extra ondersteuning nodig bij de ontwikkeling van de minder goed ontwikkelde gebieden. Zo kan het kind bijvoorbeeld extra begeleiding krijgen bij het maken van huiswerk of bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden.
- Leg de nadruk op inzet: Het is belangrijk om als ouder de nadruk te leggen op inzet in plaats van prestaties. Het kind moet leren dat hard werken en doorzettingsvermogen belangrijker zijn dan een hoge score op een test.
- Maak gebruik van technologie: Er zijn verschillende technologische hulpmiddelen beschikbaar die kinderen met een disharmonisch profiel kunnen helpen bij het leren en ontwikkelen. Zo kunnen bijvoorbeeld apps helpen bij het verbeteren van de motorische vaardigheden.
Door het kind te ondersteunen bij de ontwikkeling van de minder goed ontwikkelde gebieden en gebruik te maken van professionele hulp en technologische hulpmiddelen, kunnen ouders ervoor zorgen dat het kind zich op alle gebieden kan ontwikkelen en goed kan.
Goed nieuws is dat dit ook zomaar weer bij kan trekken, doe de test dus een aantal jaar later nog een keer.
Dit is onze ervaring hiermee, wat is jouw ervaring? Of heb je er nog nooit van gehoord?
Ik werk in het (speciaal) onderwijs dus ik heb veel te maken met kinderen met een disharmonisch profiel. Wat je vaak ziet is dat bij kinderen het verbale IQ wat hoger ligt dan het performale IQ, waardoor kinderen vaak overschat worden. Belangrijk is om goed te kijken waar het kind moeite mee heeft en hierop in te spelen.
Ik had er nog nooit van gehoord, maar herken dit ‘gedrag’ wel. Op verzoek van de leraren alles geprobeerd, geoefend en gedaan. Hij was dom, of toch niet, hij lette niet op, of toch wel, hij moest extra werk, hij moest, hij moest…hij was chaos…en dat werd door alle druk steeds erger. Ik was het zat, ging met hem zitten en vroeg wat híj nodig had. Dat hielp. En ook het feit dat hij dat jaar een goede leraar kreeg die in hem geloofde. Hij was niet dom, maar had moeite met ordenen. Zonder alteveel nadruk op het probleem begeleidden wij hem. Het duurde een paar jaar. En nu is het een ander kind. Hij haalt goede cijfers, maar nog belangrijker hij is vrolijk en vol zelfvertrouwen. En als hij het overzicht zo af en toe niet heeft, durft hij om hulp te vragen.
Ik werk in de gehandicaptenzorg en zie veel mensen met een disharmonisch profiel. Wat ik vaak zie zijn mensen die verbaal sterk zijn, maar emotioneel juist erg zwak. Maar dit zijn volwassenen en ontwikkelen zich niet zo snel meer door als kinderen. Het lijkt mij extreem lastig bij kinderen om steeds te moeten uitzoeken hoever het kind nu is en vooral voor een leraar die nog een klas vol kinderen heeft.